LỜI NÓI ĐẦU
Nói tới Phạm Tiến Duật là người ta nhắc tới các bài thơ nổi tiếng thời chống Mỹ : Gửi em cô gái TNXP - Tiểu đội xe không kính - Trường Sơn đông Trường Sơn tây .....Nhưng tới năm 1974 thì người ta lại nói nhiều về bài thơ Vòng trắng của anh . Bài thơ đó đã làm cho Phạm Tiến Duật gặp nhiều rắc rối mà anh nói đó là " tai nạn nghề nghiệp ".
Khi bài thơ được đăng báo vào tháng giêng năm 1974 thì người đầu tiên nói với anh Duật là ông Đồng Sỹ Nguyên tư lệnh trưởng Đoàn 559 . Ông bảo là : Duật ơi ! hình như là Duật có một cái tai nạn nghề nghiệp rồi , có nghe một ai ở bên phủ Thủ tướng nói rằng Duật có làm bài gì " khó khăn " lắm , nhưng mà tôi không biết . Sau đó ông Tố Hữu có gọi anh lên gặp và ông bảo : ....Thì hoá ra là một tiền đạo rất giỏi của Việt nam thế mà nay lại đá thủng lưới nhà à ?. Anh Duật nói : Tôi đoán rằng có lẽ ông ấy mới nghe được ai đó tóm tắt cái ý của bài thơ cho ông ấy nghe chứ ông ấy chưa đọc...
Bài thơ này là : VIẾT VỀ SỐ O nhưng khi đăng người ta tự ý thay là " Vòng Trắng " họ tùy tiện thay đổi không cần xin ý kiến của tác giả .
Chắc các bạn còn nhớ , tháng 12 - 1972 Mỹ ném bom rải thảm B 52 ở Hà Nội . Khi đó Phạm Tiến Duật ở trong chiến trường nghe tin và " Viết về số O " nói về Hà nội :
Khói bom lên trời thành một cái vòng đen
Trên mặt đất lại sinh bao vòng trắng .
..........
Cuối năm 1973 Duật ra Hà Nội công tác và anh Định Nguyễn biên tập viên của tờ tạp chí Thanh Niên xin để đăng kỷ niệm một năm tròn bom Mỹ ném bom Khâm Thiên , nhưng lại in chệch ra thành số tháng 1/1974 , nên người ta đã hiểu khác về bài thơ và làm Duật khổ không ít .
Có mất mát nào lớn bằng cái chết .
Phạm Tiến Duật đã đau lòng trước cái chết của người dân Hà Nội , và chỉ ở trong chiến trường phải chứng kiến những cái chết của bao đồng đội mới thốt lên những lời thơ cháy bỏng như vậy.
Trong bài thơ " Hồi Tưởng " của tôi đăng trên Fb , có nói 12 ngày đêm B52 tôi đều có mặt ở Hà Nội và cũng suýt chết trong đêm 26/12/1972 khi tôi trú tại một căn hầm bên kia đường của bệnh viện Bạch Mai mà đêm đó cũng bị bom rải thảm cùng với Khâm Thiên . Sáng hôm sau tôi cũng được lệnh lên Khâm Thiên để cứu dân .Cảnh hoang tàn và người chết còn ngổn ngang . Lôi được một bà mẹ trong đống gạch đá đổ nát mà tôi ôm lấy bà khó nức nở . Duật ơi ! Nếu anh mà được chứng kiến như tôi thì anh sẽ có những lời thơ còn đớn đau hơn nhiều .
Phạm Tiến Duật còn "chết " ở câu :
Khăn tang , vòng tròn như một số O
Thế là Duật bị truy chụp là có vấn đề về tư tưởng , mất quan điểm lập trường . Họ sẽ phê rằng : Thế thì sự hy sinh này không mang lại ích lợi gì à ? như một số O à ? Hỏng...hỏng ...! Thế là Duật " ngắc ngoải "...
Thế đấy - Sinh nghề tử nghiệp !!!
Bài thơ Vòng trắng mãi đến 11/2007 mới chính thức được đưa vào tuyển tập thơ kháng chiến thì ít ngày sau Duật mất .
Sinh Bùi tôi không đủ trình độ về lý luận phê bình văn học để bình bài thơ "Vòng trắng " chỉ có 8 dòng này . Người lính chúng tôi biết đâu , nói đó . Có điều gì mà các bạn cho là chưa đúng , xin hãy thứ tha .
Được phép của gia đình nhà thơ Phạm Tiến Duật , tôi xin đăng bài thơ Viết về số O tức Vòng trắng để các bạn đọc và thẩm định, hiểu thêm tâm tư , tình cảm của nhà thơ và tính nhân văn cuả bài thơ này , để lại nhớ tới anh kính trọng và yêu thương anh hơn bao giờ hết !!!
Cám ơn các bạn !
Khi bài thơ được đăng báo vào tháng giêng năm 1974 thì người đầu tiên nói với anh Duật là ông Đồng Sỹ Nguyên tư lệnh trưởng Đoàn 559 . Ông bảo là : Duật ơi ! hình như là Duật có một cái tai nạn nghề nghiệp rồi , có nghe một ai ở bên phủ Thủ tướng nói rằng Duật có làm bài gì " khó khăn " lắm , nhưng mà tôi không biết . Sau đó ông Tố Hữu có gọi anh lên gặp và ông bảo : ....Thì hoá ra là một tiền đạo rất giỏi của Việt nam thế mà nay lại đá thủng lưới nhà à ?. Anh Duật nói : Tôi đoán rằng có lẽ ông ấy mới nghe được ai đó tóm tắt cái ý của bài thơ cho ông ấy nghe chứ ông ấy chưa đọc...
Bài thơ này là : VIẾT VỀ SỐ O nhưng khi đăng người ta tự ý thay là " Vòng Trắng " họ tùy tiện thay đổi không cần xin ý kiến của tác giả .
Chắc các bạn còn nhớ , tháng 12 - 1972 Mỹ ném bom rải thảm B 52 ở Hà Nội . Khi đó Phạm Tiến Duật ở trong chiến trường nghe tin và " Viết về số O " nói về Hà nội :
Khói bom lên trời thành một cái vòng đen
Trên mặt đất lại sinh bao vòng trắng .
..........
Cuối năm 1973 Duật ra Hà Nội công tác và anh Định Nguyễn biên tập viên của tờ tạp chí Thanh Niên xin để đăng kỷ niệm một năm tròn bom Mỹ ném bom Khâm Thiên , nhưng lại in chệch ra thành số tháng 1/1974 , nên người ta đã hiểu khác về bài thơ và làm Duật khổ không ít .
Có mất mát nào lớn bằng cái chết .
Phạm Tiến Duật đã đau lòng trước cái chết của người dân Hà Nội , và chỉ ở trong chiến trường phải chứng kiến những cái chết của bao đồng đội mới thốt lên những lời thơ cháy bỏng như vậy.
Trong bài thơ " Hồi Tưởng " của tôi đăng trên Fb , có nói 12 ngày đêm B52 tôi đều có mặt ở Hà Nội và cũng suýt chết trong đêm 26/12/1972 khi tôi trú tại một căn hầm bên kia đường của bệnh viện Bạch Mai mà đêm đó cũng bị bom rải thảm cùng với Khâm Thiên . Sáng hôm sau tôi cũng được lệnh lên Khâm Thiên để cứu dân .Cảnh hoang tàn và người chết còn ngổn ngang . Lôi được một bà mẹ trong đống gạch đá đổ nát mà tôi ôm lấy bà khó nức nở . Duật ơi ! Nếu anh mà được chứng kiến như tôi thì anh sẽ có những lời thơ còn đớn đau hơn nhiều .
Phạm Tiến Duật còn "chết " ở câu :
Khăn tang , vòng tròn như một số O
Thế là Duật bị truy chụp là có vấn đề về tư tưởng , mất quan điểm lập trường . Họ sẽ phê rằng : Thế thì sự hy sinh này không mang lại ích lợi gì à ? như một số O à ? Hỏng...hỏng ...! Thế là Duật " ngắc ngoải "...
Thế đấy - Sinh nghề tử nghiệp !!!
Bài thơ Vòng trắng mãi đến 11/2007 mới chính thức được đưa vào tuyển tập thơ kháng chiến thì ít ngày sau Duật mất .
Sinh Bùi tôi không đủ trình độ về lý luận phê bình văn học để bình bài thơ "Vòng trắng " chỉ có 8 dòng này . Người lính chúng tôi biết đâu , nói đó . Có điều gì mà các bạn cho là chưa đúng , xin hãy thứ tha .
Được phép của gia đình nhà thơ Phạm Tiến Duật , tôi xin đăng bài thơ Viết về số O tức Vòng trắng để các bạn đọc và thẩm định, hiểu thêm tâm tư , tình cảm của nhà thơ và tính nhân văn cuả bài thơ này , để lại nhớ tới anh kính trọng và yêu thương anh hơn bao giờ hết !!!
Cám ơn các bạn !
Tái bút : Các tư liệu bài viết lấy trong bài phỏng vấn của nhà thơ Hồng Thanh Quang với Phạm Tiến Duật tháng 4/2002 tại trụ sở báo ANTG !
VIẾT VỀ SỐ O
(VÒNG TRẮNG )
Khói bom lên trời thành một cái vòng đen
Trên mặt đất lại sinh bao vòng trắng
Tôi với bạn tôi đi trong yên lặng
Cái yên lặng bình thường đến sau chiến tranh
Có mất mát nào hơn bằng cái chết
Khăn tang , vòng tròn như một số không
Nhưng bạn ơi ở bên trong vòng trắng
Là cái đầu bốc lửa ở bên trong .
Trên mặt đất lại sinh bao vòng trắng
Tôi với bạn tôi đi trong yên lặng
Cái yên lặng bình thường đến sau chiến tranh
Có mất mát nào hơn bằng cái chết
Khăn tang , vòng tròn như một số không
Nhưng bạn ơi ở bên trong vòng trắng
Là cái đầu bốc lửa ở bên trong .
Phạm Tiến Duật
Ghi chép của Bùi Sinh,Trích trên Facebook.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét