Nhà Thơ Lê Hùng: HỘI THỔI CƠM THI MỘT NÉT ĐẸP VĂN HÓA

Thứ Sáu, 7 tháng 2, 2014

HỘI THỔI CƠM THI MỘT NÉT ĐẸP VĂN HÓA

Mỗi mùa Xuân về, nhân dân làng Thị Cấm, xã Xuân Phương, huyện Từ Liêm, Hà Nội lại náo nức tổ chức một ngày hội độc đáo : Hội thổi cơm thi.

Cũng như nhiều lễ hội khác, hội thổi cơm thi này mang một ý nghĩa đặc biệt, có lịch sử lâu đời, đặc trưng một nét đẹp văn hóa truyền thống. Hội thổi cơm thi đình làng Thị Cấm được tổ chức vào ngày mồng 8 tháng giêng hàng năm. Đây là dịp nhân dân tỏ lòng thành kính, tưởng niệm biết ơn công đức đối với người anh hùng cứu nước, Thành Hoàng làng là Đức Ông Phan Tây Nhạc vương.

Theo dã sử và thần phả đình làng,thời Hùng Vương thứ 18 ( Hùng Duệ Vương) có ông Phan Tây Nhạc vốn người vùng Hà Trung, Châu Ái ( nay là tỉnh Thanh Hóa) là người có sức khỏe phi thường, văn võ toàn tài . Nhân gặp lúc đất nước có giặc, ông đầu quân giết giặc và lập được nhiều công to, nên được vua phong làm tướng cùng Tản Viên Sơn Thánh đi dẹp giặc. Là người có tài rèn luyện quân sĩ và chăm lo bình lương nên ông được nhà vua rất yêu mến.

Qua nhiều năm chinh chiến, ông được vua phong tước" Cổ mục phán quan Phan ông Tây Nhạc", ban cho 3 người con gái đẹp nhất trong cung làm vợ. Ba bà có nhiều công giúp ông đánh giặc và nuôi quân, được vua phong là Tả phu nhân Trịnh liệt công chúa, Hữu vị Hoàng Hậu và Hoa Dung công chúa.

Đất nước thanh bình, ông xin vua cho về đất Phương Canh lập Tây hành cung và dạy dân nghề nông tang, canh cửi, biến một vùng hoang hóa thành vùng dân cư đông đúc. Do có công với dân, với nước, nên khi mất ông được nhân dân Hoè thị, Thị Cấm, An Trai và 72 nơi khác thờ làm Thành Hoàng.Ba bà có công giúp chồng đánh giặc nên cũng được phối thờ ở đình làng. Bà Hoa Dung công chúa được thờ riêng.
Hai đình Hòe Thị và Thị Cấm còn giữ được nhiều di vật quý như khán thờ thế kỷ 16, hương án thờ thế kỷ 18, đặc biệt 29 đạo sắc phong cho 3 vị thần Phan Tây Nhạc,Tả công chúa, Hữu công chúa của các đời vua Lê, Quang Trung, nhà Nguyễn, có từ năm 1729 đến những năm đầu thế kỷ 20 vẫn được gìn giữ nguyên vẹn.Cả 2 đình đều được Bộ Văn Hóa-Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật từ năm 1990.

Theo sự tích ghi lại, khi ông đi đánh giặc, cần người làm hậu cần, bà Hoa Dung công chúa đã đề nghị Ông cho mở hội thi nấu cơm để tuyện chon người tài.Cho nên ngày mồng 8 tháng Giêng hàng năm đình Thị Cấm vẫn mở Hội thi nấu cơm là do sự tích như vậy.

Theo phong tục từ ngàn xưa để lại, các dụng cụ từ thời cổ, như nồi đồng nhỏ síu chỉ đủ nấu một bát gạo, be đựng nước bằng đồng, bát sứ...vẫn được giữ cẩn thận ở đình làng.chỉ được lấy ra dùng trong ngày lễ hội.Nguyên liệu để nấu như thóc thơm hạt phải đều, dang kéo lửa phải già và dẻo, bùi nhùi rơm, cối chày phải sạch, chuẩn bị công phu.

Đến ngày hội dân làng tập trung trước đình, cụ chủ tế làm lễ Thánh và đánh trống khai cuốc, các đội thi thuộc các xóm là những chàng trai, cô gái chưa lập gia đình,ăn mặc gọn ghẽ, đủ màu sắc. bước vào cuộc thi hết sức rộn rịp, sôi nổi.Tất cả diễn ra trong tiếng trống, tiếng chiêng, tiếng hò reo của mọi người khiến cuộc thi hừng hực khí thế, hấp dẫn. Ban giám khảo sẽ chấm trên cơ sở bình xét đội nào có nồi cơm chín nhất, trắng nhất,đạt nhanh nhất sẽ thắng cuộc.Giải được các cụ cao tuổi trao một cách trọng thể.Ngoài giải về thổi cơm, còn có giải chạy, giải kéo lửa..v..v.. nên có sức cổ vũ rất lớn, thu hút thanh thiếu niên trong làng tham gia rất nhiệt tình.Ngày nay, lễ hội thổi cơm thi đình làng Thị Cấm vẫn được duy trì với một không khí sôi nổi, phát huy ý thức tập thể rất cao.Và là một trong những lễ hội thổi cơn thi độc đáo ở miền Bắc.

Cũng như nhiều năm., ngày mông 8 tháng Giêng Giáp Ngọ ( tức 7/2/2014) hội thổi cơm thi đình làng Thị Cấm năm nay diễn ra rất sôi nổi, được dân làng hưởng ững nhiệt liệt, cùng với sự quan tâm của các cấp ủy, chính quyền đoàn thể địa phương tổ chức một lễ hội chu đáo, lành mạnh, tiết kiêm, an toàn./.( bài và ảnh Lê Hùng )