Di tích chùa Từ Hiếu thành phố Huế

Ở Huế có một cổ tự không chỉ thu hút du khách vì cảnh đẹp hoang sơ cổ kính mà còn có khu nghĩa địa của các thái giám triều Nguyễn độc nhất ở Việt Nam. Ngôi cổ tự mà chúng tôi nói đến là chùa Từ Hiếu (phường Thủy Xuân, TP. Huế, tỉnh Thừa Thiên – Huế). Ngôi cổ tự này ban đầu chỉ là một am nhỏ có tên Thảo Am Đường của hòa thượng Thích Nhất Định – nguyên là tăng cang của chùa Giác Hoàng trong hoàng cung nhà Nguyễn lập nên để tu hành và phụng dưỡng mẹ già.

Cổng tam quan của chùa Từ Hiếu.

Hòa thượng mua cá về nấu cháo

Tương truyền hòa thượng Thích Nhất Định là một người con vô cùng hiếu thảo. Có câu chuyện kể lại rằng, trong phụng dưỡng mẹ già tại Thảo Am Đường thì mẹ của Hòa thượng Thích Nhất Định bị mắc bệnh nặng.

Để mẹ mau khỏi bệnh, hòa thượng Thích Nhất Định hằng ngày phải chống gậy vượt 5km đường rừng ra chợ để tìm cá tươi về nấu cháo cho mẹ già. Nhiều người thấy vậy mà bàn tán khi cho rằng, người tu hành mà suốt ngày sát sinh và ăn mặn.

Câu chuyện được đồn đến tai vua Tự Đức, nhà vua liền sai người đến tìm hiểu thì thấy, hòa thượng Thích Nhất Định hằng ngày vẫn nấu cháo cá nhưng là để cho mẹ già còn ngài thì vẫn ăn chay và một tâm tu hành.

Chùa Từ Hiếu cũng là biểu tượng cho lòng hiểu thảo gắn liền với chuyện hòa thượng Thích Nhất Định phụng dưỡng mẹ già.

Khi được nghe thuật lại câu chuyện này, nhà vua rất cảm động trước tấm lòng hiếu thảo của Hòa thượng Nhất Định. Sau khi hòa thượng Thích Nhất Định qua đời, năm 1848 Thảo Am Đường được mở rộng thành chùa và được triều đình, các quan thái giám và các phật tử cúng tiến, công đức.

Khi ngôi chùa hoàn thành, nhớ đến câu chuyện hòa thượng Thích Nhất Định bất chấp điều tiếng mua cá về nấu cháo phụng dưỡng mẹ già nên vua Tự Đức đã đặt tên ngôi ngôi chùa này là “Từ Hiếu Tự”.

Hiện trong chùa Từ Hiếu vẫn còn tấm văn bia có đoạn: “Từ là đức lớn của Phật, nếu không Từ thì lấy gì tiếp độ tứ sanh cứu giúp vạn loại; Hiếu là đầu hạnh của Phật, nếu không Hiếu thì lấy gì để đạt thông cõi nhiệm bao phủ đất trời”. Có nghĩa, Từ là để dạy thiên hạ cái đạo làm cha và Hiếu để dạy thiên hạ cái đạo làm con.

Chùa Từ Hiếu hiện tại được xây theo lỗi chữ “Khẩu” với ba gian hai chái truyền thống tạo thành tổng thể khép kín. Gian chính điện là nơi thờ Phật còn phía sau là nơi thờ tổ. Ngày nay, nhiều người tìm đến chùa Từ Hiếu không chỉ vì nó là cổ tự bậc nhất xứ Huế mà còn vì cảnh sắc ở nơi này.

Chùa Từ Hiếu nổi tiếng là có cảnh sắc hài hòa giữa kiến trúc và thiên nhiên bởi chùa nằm giữa khu rừng thông quanh năm rợp bóng. Cùng với đó là hệ thống ao, hồ nước nhân tạo được các bậc tu hành tạo dựng suốt hàng trăm năm đã tạo ra vẻ sơn thủy hữu tình cho ngôi cổ tự này. Vào các ngày hè, nhiều bạn học sinh, sinh viên đã chọn Từ Hiếu là điểm đến lý tưởng để ôn bài vì không gian yên tĩnh và mát mẻ.